Fotografie: Karin Jonkers

Madeleine Matzer (oprichter & regisseur) en Agnes Bolwiender (directeur-bestuurder) vertellen over de voorstelling De steen in mijn mond, een aangrijpend theaterstuk van MATZER Theaterproducties (2024) dat met ondersteuning van Brabant C tot stand is gekomen.

De kracht van persoonlijke verhalen
Peer Wittenbols, de schrijver van het stuk, haalde inspiratie uit zijn eigen familiegeschiedenis. “Het verhaal draait om gewone mensen. Een gewoon meisje dat in de oorlog belandt. Deze gebeurtenissen hebben niet alleen haar leven, maar ook dat van haar familie blijvend getekend, met effecten die zelfs tachtig jaar later nog voelbaar zijn”, zegt Madeleine. “Tegelijkertijd werpt de voorstelling licht op het zwijgen over trauma’s en hoe intergenerationeel trauma diepe sporen kan nalaten. Dat zijn precies de thema’s die het publiek uit de voorstelling heeft opgepikt en herkend”, vult Agnes aan.

De kracht van Juul Vrijdag als hoofdrolspeler is onmisbaar voor de impact van de voorstelling. Met haar uitzonderlijke talent weet ze binnen de monoloog soepel te schakelen tussen de jeugdige en volwassen Marietje. “Juul heeft als geen ander het kind in haar ogen”, vertelt Madeleine. “Dat is een bijzonder talent, waardoor ze schijnbaar moeiteloos volwassene en kind afwisselt.”

Openhartige nagesprekken
Wat opviel, was de enorme impact die het stuk had op het publiek, met name tijdens de gesprekken die na de voorstellingen plaatsvonden. “Het is bijzonder hoe mensen hun persoonlijke verhalen deelden”, zegt Madeleine. Tijdens het nagesprek doorbraken sommige bezoekers zelfs het zwijgen over hun trauma. “Er waren verhalen die mensen nog nooit eerder hadden verteld, zelfs niet binnen hun eigen familie.”

Madeleine herinnert zich een reactie van een oudere dame die zei: “Ik realiseer me nu pas dat ik Marietje ben geweest. Ik heb nooit doorvoeld dat ik heb zitten wachten op de thuiskomst van mijn vader. Dit ben ik.” Deze momenten, waarop het publiek zich zo intens met het verhaal identificeerde, gaven de voorstelling een nieuwe dimensie.

Het zwijgen doorbreken
De thema’s van intergenerationeel trauma en het zwijgen binnen families over pijnlijke ervaringen werden tijdens de nagesprekken diepgaand besproken. “Veel mensen vertelden dat ze nu pas beseften hoezeer dat zwijgen hen had beïnvloed”, vertelt Agnes. “De voorstelling bracht hen in contact met een stuk van hun eigen geschiedenis.” Madeleine: “Veel toeschouwers legden ook parallellen met de huidige situatie, met de oorlogsdreiging die nu weer steeds concreter wordt.”

Door de intensieve nagesprekken en de focus op de persoonlijke verhalen is De steen in mijn mond een voorstelling die blijft hangen. “Het mooiste is dat mensen erover blijven praten”, ziet Madeleine. “Het is een verhaal dat mensen niet loslaat, en dat is precies wat we willen bereiken.”

Dit artikel is onderdeel van het Impactreport 10 jaar Brabant C waarin we terug en vooruit blikken op een decennium vol culturele innovatie, impactvolle projecten en bijzondere verhalen. Lees het volledige Impactreport online of bestel een fysiek exemplaar via info@brabantc.nl.